Seniorze, czy wiesz jakie ulgi i zniżki tobie przysługują?
Czy seniorzy korzystają z ulg?
Według statystyk, w Polsce ok. 20% stanowią ludzie w wieku 60+. Z wielu obserwacji zachowań społecznych wynika, że korzystanie z ulg przez seniorów wcale nie jest sprawą oczywistą i codzienną. Składa się na to wiele czynników, o których słów kilka w dalszej części. Problemem dla osób będących w wieku senioralnym jest fakt, że aby móc skorzystać z ulg, należy wykazać własną inicjatywę w tym zakresie, a nie każdy emeryt jest śmiałym, bezpośrednim człowiekiem. Te czynniki powodują, że emeryci niejednokrotnie po prostu nie chcą korzystać z ulg uznając, że nie warto robić zamieszania wokół siebie. Wydaje się, że takie podejście nie jest właściwe, szczególnie kiedy weźmie się pod uwagę fakt, że wysokość świadczenia emerytalnego jest prawie zawsze znacznie niższa niż pobierane wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę, a ulgi są po prostu przysługującym prawem, z którego zawsze warto korzystać i do czego warto zachęcać też innych. Inną kwestią wpływającą na brak korzystania przez emerytów z ulg jest brak świadomości, że w danej sytuacji jakaś ulga emerytowi przysługuje i to postaramy się tym artykułem zmienić.
Co jest potrzebne aby skorzystać z ulgi?
Przede wszystkim zawsze należy posiadać przy sobie dokument potwierdzający datę urodzenia i tożsamość, gdyż jest on podstawą do udokumentowania prawa do ubiegania się o zniżki czy ulgi. Oczywiście w niektórych miejscach, gdzie można skorzystać z ulg senioralnych, jest uprzejma obsługa, która nie wymaga dokumentu potwierdzającego wiek i nawet z własnej inicjatywy sama doradzi skorzystanie z ulgi poprzez wykup np. tańszego biletu wstępu. Zaznaczyć jednak trzeba, że niestety miejsca takie należą do rzadkości, bowiem w dzisiejszym zagonionym świecie liczy się przede wszystkim sprawność i szybkość obsługi, natomiast często brakuje czasu na spokojną „chwilę dla innego człowieka”. Inną sprawą jest również fakt, że część obecnych emerytów nie zdradza swoim wyglądem wieku emerytalnego. Powszechny dostęp do usług prozdrowotnych, moda na ruch, sport, czy też zdrowe odżywianie oraz w dużej mierze zmiana sposobu pracy spowodowała, że obecny emeryt to człowiek zewnętrznie coraz częściej nie wyglądający na osobę w wieku 60+.
Kto ustala ulgi dla emerytów ?
Przede wszystkich podkreślić należy, że ulgi dla seniorów mają kilka źródeł. Największa grupa ulg została wprowadzona przez Sejm RP w drodze przyjętych ustaw. Jednak nie jest to jedyne źródło przysługujących ulg, bowiem zniżki dla seniorów mogą także wprowadzać samorządy terytorialne oraz prywatni przedsiębiorcy. Wynika z tego, że źródła uprawnień dla seniorów są dość szerokie z tym zastrzeżeniem, że ulgi wprowadzane przez Sejm dotyczą wszystkich obywateli zamieszkałych na terytorium RP, natomiast te wprowadzane przez samorządy charakteryzują się tym, że zasady ich udzielania mogą zostać określone w jednej gminie odmiennie od innych lub wcale. Podobnie jest w przypadku prywatnych przedsiębiorców świadczących różne usługi. Tutaj też zniżki te mogą dotyczyć różnych grup wiekowych, różnie też mogą kształtować wysokość przysługujących uprawnień. Co do zasady, w przypadku samorządów terytorialnych i przedsiębiorców prywatnych, istnieje więc dowolność kształtowania ulg dla seniorów, dlatego tak ważna jest aktywność seniorów ale również i innych grup społecznych, w zakresie zachęcania do ustalania takich zniżek.
Jakie ulgi i uprawnienia dla seniorów przysługują na całym terytorium RP?
Zaczynamy więc od tak zwanych „ulg i uprawnień powszechnych” przyjętych w drodze ustaw przez Sejm RP, przysługujących seniorom bez względu na miejsce ich zamieszkania na terytorium RP. W tym zakresie wymienić należy następujące ulgi:
1) komunikacyjna – zgodnie z ustawą o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego, m.in. emeryci i renciści uprawnieni są do ulgowych przejazdów pociągami. Zniżka wynosi 37% i obowiązuje w pociągach osobowych, pospiesznych oraz ekspresowych. Emeryci i renciści oraz ich współmałżonkowie, na których pobierane są zasiłki rodzinne, mają prawo do dwóch takich przejazdów w ciągu roku. Jeszcze korzystniej wyglądają ulgi dla osób z orzeczoną niepełnosprawnością, czy też kombatantów i inwalidów wojennych – w przypadku których ulgi sięgają nawet 78%. Nie jest to jedyna oferta kolejowa skierowana do seniorów, bowiem PKP Intercity posiada stałą ofertę dla osób 60+ „Bilet dla Seniora”, na nieograniczoną liczbę przejazdów w roku, zarówno w 1 jak i 2 klasie, osoby te mogą nabywać bilety ze stałą zniżką 30 %;
2) abonamentowa – zgodnie z ustawą o opłatach abonamentowych, osoby które ukończyły 75 lat są całkowicie zwolnione z opłat za abonament radiowo-telewizyjny. Seniorzy młodsi którzy ukończyli 60 lat oraz mają prawo do emerytury, której wysokość nie przekracza miesięcznie kwoty 50% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej ogłaszanego przez Prezesa GUS w roku poprzedzającym, też mogą liczyć na całkowite zwolnienie z tych opłat. Bez względu na wiek, również osoby pobierające zasiłek lub świadczenie przedemerytalne podlegają zwolnieniu z opłat abonamentowych. Zwolnienie z powyższej opłaty przysługuje od pierwszego dnia miesiąca po miesiącu, w którym złożono w placówce pocztowej oświadczenie o spełnianiu warunków do korzystania z powyższych zwolnień i przedstawiono dokumenty potwierdzające uprawnienie do tych zwolnień;
3) opłatowa – zgodnie z ustawą o dokumentach paszportowych, od osób – które w dniu złożenia wniosku o wydanie paszportu mają ukończone 70 lat – w ogóle nie pobiera się opłaty paszportowej za wydanie paszportu RP. Natomiast emerytom, rencistom, osobom niepełnosprawnym a także współmałżonkom tych osób, pozostającym na ich wyłącznym utrzymaniu udziela się ulgi 50% w opłacie – czyli zamiast pełnej opłaty za wydanie paszportu 140 zł płacą 70 zł. Taka sama zniżka jest przewidziana dla osób przebywających w domach pomocy społecznej lub zakładach opiekuńczych albo korzystających z pomocy społecznej w formie zasiłków stałych;
4) biletowa – zgodnie z ustawą o muzeach, m.in. osobom fizycznym odznaczonym Orderem Orła Białego, Orderem Wojennym Virtuti Militari, Orderem Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” oraz weteranom przysługuje całkowite zwolnienie z opłaty za wstęp do muzeów państwowych. Natomiast wszystkim osobom powyżej 65. roku życia, emerytom, rencistom, jak również osobom niepełnosprawnym wraz z opiekunami przysługuje ulga. Ustalenie wysokości tej ulgi pozostaje w kompetencji dyrektora każdego z muzeów. Wspomnieć należy, że ze względu na charakter historyczny i edukacyjny muzeów martyrologicznych wszyscy mają bezpłatny wstęp do Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, Państwowego Muzeum na Majdanku oraz do Muzeum Stutthof w Sztutowie;
5) lekowa – zgodnie z ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, wszystkim seniorom którzy ukończyli 75 rok życia i posiadają schorzenia mieszczące się w zakresie wskazań objętych refundacją i jednocześnie są uprawnieni do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanym ze środków publicznych – przysługują bezpłatne leki. Ustawa przewiduje refundację leków ujętych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia. Wykaz tych leków jest dostępny na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia i w Dzienniku Urzędowym Ministra Zdrowia. Podstawą do nieodpłatnego wydania leków dla seniorów jest recepta od prowadzącego leczenie lekarza ubezpieczenia zdrowotnego. Lekarzowi należy zgłosić fakt ukończenia 75 roku życia i chęć skorzystania z bezpłatnych leków. Na recepcie obok wypisanego leku musi się znaleźć oznaczenie „S” w polu „kod uprawnień dodatkowych”. Recepta może zawierać również inne leki dla seniora, które nie zostały ujęte w programie ministerialnym ale wtedy te dodatkowe leki są wydawane odpłatnie. Więcej informacji, w tym również lista bezpłatnych leków, znajduje się na stronie Ministerstwa Zdrowia pod adresem: http://75plus.mz.gov.pl/
6) Karta Dużej Rodziny – zgodnie z ustawą o karcie dużej rodziny każdy, w tym również senior, który w przeszłości wychował co najmniej troje dzieci (zupełnie bez względu na to jaki wiek dzieci mają dzisiaj), może wystąpić o wydanie mu Karty Dużej Rodziny. Karta daje dożywotnią możliwość korzystania ze zniżek w dużych sieciach handlowych, księgarniach, sklepach spożywczych, ośrodkach sportowych czy kinach. Posiadacze Karty mogą także taniej tankować m.in. na stacjach Orlen, Lotos i Shell. Kartę Dużej Rodziny wspiera ponad 5 tysięcy partnerów w ponad 20 tysiącach punktów, w całej Polsce, a bonifikaty wynoszą 5-10 % w zależności od punktu. Dodatkowe informacje wraz z instrukcją jak założyć kartę dostępne są na stronie Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej pod adresem: https://www.gov.pl/web/gov/uzyskaj-karte-duzej-rodziny
Jakie ulgi i uprawnienia dla seniorów przysługują w samorządach?
Kolejne źródło zniżek stanowią ulgi o których wysokości i zasadach, decydują samorządy lokalne miast, gmin i województw. Wśród nich wymienić należy:
ulga na komunikację miejską lub gminną – to od decyzji władz miasta lub gminy zależą ulgi na przejazdy komunikacją miejską lub gminną dla emerytów. Zazwyczaj emeryci i renciści korzystają z 50 % zniżki przy zakupie biletów, a po przekroczeniu 70 roku życia seniorzy mogą jeździć komunikacją za darmo. Są tutaj jednak wyjątki na korzyść seniorów, na przykład we Wrocławiu od tego roku nie płaci się za przejazd komunikacją miejską już po ukończeniu 66 roku życia, a od przyszłego roku ten wiek zostanie obniżony do 65 roku życia.
ulga na kolejową komunikację regionalną – w większości kolejowych komunikacji regionalnych w Polsce, które podlegają poszczególnym Samorządom Województw, np. Koleje Dolnośląskie, Polregio, Koleje Śląskie, Koleje Małopolskie, Koleje Wielkopolskie itd., honorowane są ulgi dla seniorów 60+, zarówno w cenie biletów jednorazowych (na nieograniczoną liczbę przejazdów) jak też czasowych, okresowych i sieciowych. Wielkość zniżki waha się od 10% aż do 50 %, w zależności od regionu. Dla przykładu, Koleje Dolnośląskie realizują program Senior 60+, w ramach którego bilety jednorazowe są tańsze o 25 % od ceny regularnej;
ulga na bilety wstępu do kin, teatrów czy na baseny – w przypadku kin, teatrów czy basenów, brak jest również ustawowych obowiązków zniżkowych, ale w swoich instytucjach kultury, czy też innych obiektach sportowych nad którymi sprawują pieczę władze samorządowe lub prywatni właściciele, przyznawane są ulgi seniorom. W tych przypadkach bilet ulgowy zazwyczaj wynosi połowę ceny biletu normalnego;
ulga w opłacie od posiadania psa – zgodnie z ustawą o podatkach i opłatach lokalnych ustalenie tej opłaty oraz jej wysokości jest uzależnione od decyzji każdej Rady Gminy. Jednak osoby w wieku powyżej 65 lat prowadzące samodzielnie gospodarstwo domowe i posiadającego jednego psa oraz podatnicy podatku rolnego od gospodarstw rolnych i posiadający nie więcej niż dwa psy są zwolnieni z obowiązku uiszczania tej opłaty, nawet jeśli taka opłata została ustalona przez Radę Gminy, którą zamieszkują;
darmowe taksówki – niektóre samorządy w Polsce m.in. w Kielcach, Wrocławiu, Warszawie wprowadzają nowe programy dla swoich seniorów ułatwiające im możliwości przemieszczania się w celu załatwienia spraw urzędowych czy też realizacji wizyt lekarskich w ramach programu darmowe taxi. Taki program już od ponad dwóch lat jest realizowany także we Wrocławiu pod nazwą „Taxi75+”. Program ten cieszy się ogromną popularnością. Codziennie wrocławskie taksówki wykonują około 50 kursów, za które seniorzy nic nie płacą. Dzięki temu programowi seniorzy mogą bez trudu przemieszczać się po mieście, z wizytą do przychodni czy też do instytucji publicznej. Każdy senior 75+ w ramach programu może zamówić maksymalnie dwa przejazdy w miesiącu;
karta seniora – wiele samorządów ale również i organizacje pożytku publicznego, umożliwiają seniorom wyrobienie specjalnych kart seniora. Są więc karty seniora poszczególnych miast uprawniające do korzystania z wielu promocji, zniżek i specjalnych ofert z zakresu kultury, edukacji, zdrowia, sportu, rekreacji, takich jak darmowe lub zniżkowe wejścia na wydarzenia kulturalne, zniżki na zajęcia sportowe i rekreacyjne, rajdy terenowe i wycieczki czy też rabaty na usługi prozdrowotne. Dla aktywnych i dużo podróżujących seniorów jedna z organizacji pożytku publicznego wydaje też Ogólnopolską Kartę Seniora, która również umożliwia korzystanie z wielu zniżek w całym kraju w tym np. rehabilitacyjnych i uzdrowiskowych;
